Auta terenowe – ale nie mamy tu na myśli SUV-ów z przednim napędem, którymi jeździ się do sklepu i przez miasto – to specyficzna nisza i specyficzne środowisko. Niektórzy muszą używać takich aut do pracy, ale są to przede wszystkim służby, które i auta i opony dostają „z urzędu”.

Ale są i tacy, dla których jazda terenowa to hobby i rozrywka. I to oni bywają prawdziwymi znawcami tematu, a jako prawdziwi pasjonaci popularyzują off-road jako sposób na świetną integrację i ciekawe spędzanie wolnego czasu. Jednak nawet w środowiskach entuzjastów istnieją dyskusje, które nigdy nie mają końca. Do takich rozważań należy dobór opon do auta 4x4.

Temat opon terenowych pojawił się już wiele dekad temu, a na przestrzeni lat zmieniła się i technologia produkcji ogumienia i wymagania użytkowników. Od terenówki i jej opon wymagamy dziś już nie tylko tego, żeby nie zakopały się w błocie ani nie ugrzęzły w piachu, lecz także możliwie komfortowej i bezpiecznej podróży podczas dojazdu na miejsce terenowej zabawy lub pracy.

Innymi słowy, właściciele terenówek, które przecież także są mniej bezkompromisowe niż dawniej, oczekują opony uniwersalnej. Czy taki produkt dla rynku 4x4 w ogóle istnieje? I dlaczego tak trudno pogodzić wszechstronność opony AT z dzielnością terenową specjalistycznego ogumienia MT?

Opony terenowe: to wcale nie jest takie skomplikowane.

Aby wszystko wyjaśnić w ekspresowym tempie, zaczniemy od wskazania podstawowych funkcji, z jakimi mierzy się opona terenowa ze sklepu https://www.sklepopon.com/opony/4x4 i jej bieżnik.

Podstawową, a zarazem najprostszą funkcją opony, jest jej nośność. Musi po prostu utrzymać podwozie samochodu na odpowiedniej wysokości nad jezdnią. Przy optymalnym ciśnieniu powietrza. W rowerze działa to tak samo, czyli – bułka z masłem.

Kolejną funkcją opony jest amortyzacja drgań. I tu robi się ciekawiej, bo ktoś może pomyśleć, że można by było skonstruować sztywną i wytrzymałą oponę, a tłumieniem drgań i resorowaniem obarczyć w całości zawieszenie samochodu. Niestety, to tak nie chce działać.

Zawieszenie auta, a tym bardziej terenowego – gdzie solidność konstrukcji wymusza dużą tzw. masę nieresorowaną – swoje waży. A to przekłada się na jego istotną bezwładność. Sprężyny, amortyzatory, wahacze, to wszystko jest na tyle ciężkie, że nie byłoby w stanie zareagować na drgania o wysokiej częstotliwości, generowane przez drobne nierówności nawierzchni np. szutrowej z drobnymi kamieniami podczas dynamicznej jazdy. Takie rzeczy potrafi tylko opona, uginająca się natychmiast, bez żadnych opóźnień.

Warto wiedzieć i pamiętać, że podatność opony na uginanie w terenówce oznacza nie tylko komfort jazdy, lecz także możliwość zachowania niemal stałego styku powierzchni czołowej bieżnika opony z nawierzchnią drogi. Opona o zbyt niskiej podatności lub zbyt wysokim ciśnieniu powietrza potrafi podskoczyć na przeszkodzie i zanim z powrotem złapie kontakt z drogą, samochód może już zmienić położenie.

Ponieważ mówimy o oponach do pracy w terenie lub zabawy w off-road, to nie można zapominać o ekstremalnych warunkach, z jakimi spotyka się koło samochodu terenowego. Opona ociera się bokami o ostre kamienie, gałęzie, a kiedy pokonujemy głębokie przeszkody wodne (także błotne), to nie wiemy nawet, co dokładnie się z nią dzieje. Dlatego najlepiej byłoby, aby boki opony były możliwie wytrzymałe i dość sztywne. Ale to z kolei obniżyłoby podatność opony na ugięcie. Mamy już zatem pierwsze przeciwstawne wymagania i parametry opony terenowej.

Teraz zajmiemy się bieżnikiem opon 4x4.

Można by pomyśleć, że im głębszy bieżnik do jazdy w terenie, tym lepiej. A to nie jest takie proste. To dlatego, że podstawową cechą bieżnika opony terenowej jest jej zdolność do samooczyszczania. Co by nam przyszło z bardzo głębokiego bieżnika, skoro szybko zalepiłby się on gęstym błotem lub mokrym piaskiem? Wtedy opona w zasadzie nie pracuje, jakby nie miała bieżnika, tylko była jednolitym walcem. A tego nie chcemy.

Dlatego producenci opon terenowych oferują specjalistyczne modele ogumienia, dedykowane konkretnym warunkom drogowym, przy zachowaniu możliwej do uzyskania wszechstronności użytkowej. Bo chociaż mówimy dziś o autach terenowych, to rzadko są one używane wyłącznie w trudnym terenie. Muszą „umieć” jeździć także po asfalcie, a jak trzeba, to nawet po autostradzie. I skutecznie hamować na mokrej, utwardzonej drodze.

Opony do aut terenowych: nie za dużo tych wymagań?

I tak, i nie. Tak, bo skonstruowanie opony, notującej najlepsze dostępne na rynku parametry w każdych warunkach, jest – jak na razie – po prostu niemożliwe. Nie, bo po wprowadzeniu europejskich standardów etykietowania opon, również opony terenowe zaczęto optymalizować np. pod względem minimalizacji oporów toczenia, hałasu czy hamowania na mokrym asfalcie.

To w końcu jakie opony wybrać: AT, czy MT?

Jeżeli nie będziemy zagłębiali się w porównywanie parametrów opon tego samego typu od różnych producentów, to trafny wybór jest do ogarnięcia. Co jest kluczem?

To, jaka funkcja Waszej terenówki jest dla Was kluczowa. Jeżeli krytycznym punktem trasy jest pokonanie wymagających przeszkód terenowych, błoto, grząski teren, a zachowanie auta na asfalcie ma drugorzędne znaczenie, to naturalnym wyborem będą opony typu MT (Mud Terrain). To specjalistyczne ogumienie, o rzeźbie bieżnika dedykowanej najbardziej ekstremalnym przygodom off-roadowym.

Wady ogumienia MT są równie istotne, co zalety. Są głośne, nawet bardzo głośne. Gorzej hamują. Kiepsko sprawują się w zimie, a miękka mieszanka gumy jest bardzo podatna na ścieranie. Oznacza to szybkie zużycie opon podczas jazdy po asfalcie i ich bojowy wygląd nic tutaj nie pomoże.

Ale tak, jak już podkreśliliśmy: jeżeli priorytetem jest to, żeby nie zakopać się w błocie i pewnie dotrzeć do celu, kosztem obniżenia komfortu i dynamiki jazdy po asfalcie na drogach dojazdowych, to opona MT będzie dobrym wyborem. Po wymianie opon AT (All Terrain) na MT warto przez jakiś czas jeździć ostrożniej – zanim poznacie możliwości i ograniczenia nowego ogumienia.

Opony terenowe - indeks prędkości

I uwaga na indeks prędkości! Auta terenowe dzięki reduktorowi potrafią poruszać się żółwim tempem po bezdrożach, ale ich silniki mają wystarczającą rezerwę mocy, by przy normalnym przełożeniu szosowym osiągać prędkości autostradowe lub autostradowe, ale niemieckie. Tymczasem może się okazać, że upatrzone ogumienie MT nie pozwoli jechać szybciej niż np. 160 km/h.

Jeżeli dużo jeździcie autostradami, to zastanówcie się trzy razy przed zakupem opon terenowych MT, bo potrafią one generować bardzo duży hałas, przy ograniczonej pewności prowadzenia samochodu. Warto utrzymywać zwiększony odstęp od poprzedzającego pojazdu.

W ten sposób nie pozostało nam już wiele do powiedzenia o oponach AT. To nic innego jak opona terenowa, zaprojektowana bardziej kompromisowo od MT pod kątem użytkowania także na drogach asfaltowych. Generuje niższe opory toczenia i niższy hałas, lepiej sprawuje się w zimie, lepiej hamuje.

Jeżeli zatem wypady w teren traktujecie jako rozrywkę, nie pracę, a większość czasu auto jeździ po asfalcie, to opony AT będą dobrym kompromisem.

Tylko czy ten kompromis jest konieczny?

Nie. Tak, jak buty na każdą okazję, tak opony można dostosować do różnych warunków drogowych, kupując nie jeden, a dwa komplety ogumienia. Najlepiej – z felgami. Wtedy możecie kupić sobie radykalnie terenowe opony MT, a po asfalcie jeździć na takich, które spełnią Wasze oczekiwania, nawet na zupełnie cywilnych „kapciach”.

Materiał powstał we współpracy z www.sklepopon.com