Silniki 1.9 TDI montowano w wielu autach i zna go każdy warsztat. Poznaj historię i najczęstsze usterki popularnego silnika 1.9 TDI z grupy Volkswagena - jednego z najsolidniejszych diesli na rynku!

Zobacz, o czym za chwilę przeczytasz:

• Silnik 1.9 TDI - wady i zalety
• Historia silnika 1.9 TDI
• Pompowtryski - układ wtryskowy (90 KM, 101 KM, 105 KM, 130 KM i inne)
• Pasek rozrządu
• Typowe usterki silnika 1.9 TDI
• Zawór EGR - czyścić czy wymieniać?
• Zawór EGR - wpływ na spalanie
• Turbosprężarka
• Wtryskiwacze do 1.9 TDI - objawy
• Pompa wtryskowa - objawy uszkodzonej pompy wtryskowej (90 KM, 110 KM)
• Dwumasowe koło zamachowe
• Zerwany pasek - silnik do remontu?
• Uwaga na silnik 1.9 TDI BXE 105 KM PD - panewki
• Masz silnik 1.9 TDI? Często wymieniaj olej!
• Rodzaje silników 1.9 TDI i samochody z tym silnikiem

Jeżeli po przeczytaniu tego artykułu-tasiemca będziesz mieć jeszcze jakieś pytania lub wątpliwości, to zapraszamy na naszą grupę na facebooku "Auto Na Warsztacie - Sami Naprawiamy Swoje Samochody".

A teraz zabieramy się za diesla!

Ten turbodiesel to nie jest "jakiś tam silnik". To motor, który wypełnił treścią karty motoryzacji. Służył i służy setkom tysięcy kierowców. To napęd, który otworzył erę wtrysku bezpośredniego w dieslach do samochodów osobowych, a następnie ten wtrysk spopularyzował. Czas go poznać!

Silnik 1.9 TDI - wady i zalety

To będzie bardzo obszerny artykuł i poradnik, dlatego na początek przygotowaliśmy "TDI w pigułce", czyli telegraficzną listę zalet i wad tego silnika.

Zalety silnika 1.9 TDI:

• bardzo szeroka dostępność zamienników części
• wzorowa elastyczność - solidny "ciąg" na niskich obrotach, pozwalający rzadziej zmieniać biegi
• niskie lub bardzo niskie zużycie paliwa
• szerokie spektrum mocy różnych wersji silnika
• solidna od strony mechanicznej konstrukcja
• praktycznie brak typowych poważnych usterek poza jedną wersją, o której za moment przeczytasz
• motor dobrze znany polskim warsztatom

Wady silnika 1.9 TDI:

• wersje z pompowtryskiwaczami (np. 101 KM, 130 KM) czułe na jakość oleju i paliwa (szczególnie zimą)
• hałaśliwa praca (wersja z pompowtryskiwaczami jest uznawana za głośniejszą od tej z pompą wtryskową)
• utrzymanie w dobrym stanie osprzętu silnika z dużym przebiegiem jest kosztowne, ale to wada wszystkich nowoczesnych turbodiesli
• mnogość wersji (zobaczysz je na końcu artykułu) silnika 1.9 TDI powoduje problemy przy dopasowaniu używanej części do silnika w Twoim samochodzie
• wadliwa seria BXE z obracającymi się panewkami

Czy wobec tego polecamy silnik 1.9 TDI? Tak. To jeden z najsolidniejszych diesli, jakie obecnie jeżdżą po naszych drogach. To, czy będzie wymagał inwestycji, zależy głównie od przebiegu i tego, czy poprzedni właściciel nie unikał inwestowania w swój samochód. Jeżeli unikał - unikajcie takich diesli w ogłoszeniach.

Kiedy kupujecie Volkswagena Passata, Golfa, Seata Leona, Skodę Octavię, Audi A4 czy jakiekolwiek inne auto z tym dieslem, to nie patrzcie na piękny lakier i nabłyszczone koła, tylko jedźcie przed zakupem na fachową diagnostykę silnika.

A teraz poznasz silnik 1.9 TDI dokładniej -  jest tego wart!

Dlaczego diagnostyka jest taka ważna?

Dlatego, że wymiana np. turbosprężarki i kompletu pompowtryskiwaczy plus kilku innych gadżetów z osprzętu sinika 1.9 TDI może kosztować tyle, co pół samochodu. Albo i cały samochód, jeżeli ma już swoje lata.

Zapytajcie też właściciela, co ile kilometrów wymieniał olej. Jeżeli co 30 tys. km, to albo szukajcie innego auta, albo bardzo dokładnie sprawdźcie je przed zakupem, z pomiarem ciśnienia sprężania w cylindrach włącznie.

Historia silnika 1.9 TDI

Silnik 1.9 TDI to prawdziwa legenda techniki Diesla: jego historia sięga roku 1991, kiedy to trafił pod maskę Audi. Miał pewne wady: w zimie bardzo trudno się rozgrzewał, wywoływał silne wibracje i hałasował, ale wszystko to nikło w perspektywie niskiego spalania.

Motor 1.9 TDI naprawdę zrewolucjonizował wizerunek silników Diesla i oferował zużycie paliwa nieosiągalne dla jednostek z wtryskiem pośrednim. Jedyny zawód pod tym względem czekał właścicieli Audi w zimie, kiedy to niedogrzane 1.9 TDI potrafiło palić dużo.

Bezpośredni wtrysk paliwa, zastosowany w silniku 1.9 TDI, wymagał bardzo wysokiej precyzji i znacznego ciśnienia. Z zasady silniki wysokoprężne z bezpośrednim wtryskiem paliwa są głośniejsze od tych z wtryskiem pośrednim i aby temu zaradzić, wprowadzono w 1.9 TDI dwustopniowe wtryskiwacze.

To rozwiązanie pozwoliło na realizację tzw. wtrysku wstępnego przy wykorzystaniu tradycyjnej, rotacyjnej pompy wtryskowej, montowanej od początku w silnikach 1.9 TDI. Rotacyjna pompa wtryskowa to skarb pod maską Vokswagena Golfa, Passata czy Skody Octavii - silniki w których ją stosowano uchodzą za najtrwalsze konstrukcje, najtańsze w naprawie. Pierwszy niewielki wtrysk inicjował zapłon paliwa w cylindrach silnika, aby następujący po nim skok ciśnienia związany z właściwym wtryskiem oleju napędowego nie był tak gwałtowny - to miało redukować hałas.

Trzeba też podkreślić, że silnik 1.9 TDI z reguły zapewniał lepszą dynamikę (nawet mimo niższej mocy) od podstawowych wersji benzynowych, oferowanych wówczas w popularnych autach. Zdecydowanie do takich podstawowych, prostych i niedrogich w naprawach samochodów należał np. Volkswagen Passat B5 1.6, ale na tle nawet najsłabszego diesla 1.9 TDI podstawowa wersja benzynowa była ślamazarnym autem i zużywała znacznie więcej paliwa. Także nawet jeżeli znajdziesz w ogłoszeniach Golda 1.9 TDI 90 KM to nie musisz się martwić o osiągi i elastyczność.

Pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia w silnikach 1.9 TDI koncernu Volkswagena pojawiło się rozwiązanie, stosowane na tak masową skalę w autach osobowych chyba tylko przez ten właśnie koncern. Mowa o pompowtryskiwaczach, które pozwoliły na uzyskanie jeszcze wyższego ciśnienia wtrysku, a przez to także obniżenie zużycia paliwa.

Silniki 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami dorobiły się nawet potocznej nazwy - mówi się na nie często "1.9 TDI pompowtryskiwacz".

Same pompowtryskiwacze też mają swoją nazwę w żargonie mechaników i w ogłoszeniach samochodowych - "pompowtryski 1.9 TDI".

Niestety, ani dwustopniowe wtryskiwacze przy pompie rotacyjnej, ani pompowtryskiwacze, nie wyeliminowały głównej wady silnika TDI: dieslowskiego klekotu i silnych wibracji, które w mniejszych autach przenoszą się na kabinę, pedały i kolumnę kierownicy. Jeżeli słyszycie głośny klekot spod maski używanego auta, to wcale nie musi oznaczać, że z silnikiem jest coś nie tak - po prostu pracuje tam 1.9 TDI.

Pompowtryski 1.9 TDI - układ wtryskowy

Wraz z pojawieniem się pompowtryskiwaczy, silnik 1.9 TDI - taki jak np. w tym Volkswagenie Sharanie 1.9 TDI o mocy 130 KM z roku 2003 - zaczął wymagać bardziej wyszukanej obsługi i rygorystycznego przestrzegania między innymi jakości i rodzaju oleju silnikowego.

Do tego "pompowtryskiwacz", jak często nazywa się diesla 1.9 TDI, wymaga stałej dbałości o jakość paliwa wlewanego do baku. I nie jest ważne, czy jest to bak Volkswagena Golfa 1.9 TDI, Audi A4, Skody Octavii czy Seata Leona z dieslem - zawsze trzeba być ostrożnym, wybierając stację benzynową.

Dlaczego taka ostrożność jest niezbędna? Dlatego, że w pompowtryskiwaczu silnika VW 1.9 TDI, poruszanym przez wałek rozrządu, wytwarzane jest gigantyczne ciśnienie. Aby je uzyskać, potrzebna jest bardzo duża siła mechaniczna do przesunięcia tłoczka pompowtryskiwacza.

Wystarczy drobny pył w oleju czy zanieczyszczenie w paliwie (albo zbyt duża gęstość oleju lub paliwa) aby zniszczyć pompowtryskiwacz (klikając tuta sprawdzisz, ile on kosztuje), który jest bardzo drogi. Często konieczna jest naprawa głowicy. Wymiana pompowtrysków 1.9 TDI jest bardzo droga z uwagi m.in. na cenę części.

Utrzymanie w dobrym stanie "pompowtryskiwacza" VW 1.9 TDI wymaga więc przede wszystkim stosowania specjalnego oleju - np. Castrol Edge Turbo Diesel z tej listy cenowej - takiego, który zachowa swoją warstwę na powierzchni tłoczka pompowtryskiwacza nawet przy bardzo dużym nacisku.

Shell, który współpracuje z Volkswagenem i którego oleje były używane do pierwszego zalania wielu silników Volkswagena produkowanych w fabryce Salzgitter, zaleca do silników z pompowtryskiwaczami olej Shell Helix Ultra Professional AV 0W30. Jeżeli uważasz że wybór Shella jako producenta ściśle współpracującego z Volkswagenem jest sensowny, to tutaj dobierzesz olej silnikowy do swojego samochodu.

Pasek rozrządu w silniku 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami

W tych silnikach trzeba także rygorystycznie przestrzegać terminów wymiany paska rozrządu ze względu na jego dodatkowe obciążenie - wałek rozrządu musi przecież poruszać tłoczkami wtryskiwaczy.

I tutaj uwaga: najlepszym źródłem ustalenia, przy jakim przebiegu trzeba pasek rozrządu silnika 1.9 TDI wymieniać, jest autoryzowany serwis marki auta, w którym motor mamy zamontowany. Okresy między wymianami paska są bowiem bardzo różne i zawierają się w przedziale od 60 aż do 120 tys. km.

Nasza rada: po zakupie auta z silnikiem 1.9 TDI i niepewnym przebiegiem czy historią serwisową, najlepiej od razu wymienić pasek rozrządu. Pod tym linkiem znajdziecie ceny popularnych zestawów napędu rozrządu do stukonnego silnika 1.9 TDI.

Za najbardziej niezawodne, a także przyjazne warsztatom, uznawane są wczesne silniki 1.9 TDI, które miały rotacyjną pompę wtryskową i moc od 75 do 110 koni mechanicznych.

Zdecydowanie najpopularniejszym dieslem z tej rodziny jest wersja o mocy 90 KM, dobrze znana warsztatom. Najczęściej ma ona (choć nie zawsze) turbosprężarkę o stałej geometrii, a jeżeli mamy szczęście, to wyposażone w taki silnik auto może nie mieć także drogiego w naprawach dwumasowego koła zamachowego. 90-konne silniki VW 1.9 TDI przy odpowiedniej dbałości bez trudu osiągają przebiegi rzędu 300-400 tys. km i to nawet wtedy, gdy kierowca lubi mocno wciskać gaz.

Jeszcze jedna ważna rada: nie myślcie, że jeżeli znacie moc silnika 1.9 TDI, to już możecie być pewni, jaka to wersja. Zdziwilibyście się, jak dużo jest odmian silnika VW 1.9 TDI w jednej tylko wersji mocy 90 KM! A przecież tych mocy było całe mnóstwo: 90 KM, 100 KM, 105 KM, 110 KM, 130 KM...

Dlatego przy każdym zakupie najdrobniejszej nawet części do tego diesla, przygotujcie sobie numer silnika, z którego zostanie odczytana jego dokładna wersja.

Jeżeli trafiliście na silnik 1.9 TDI o mocy 110 KM i więcej, to możecie być niemal pewni, że ma on droższą w naprawach i mniej trwałą turbosprężarkę o zmiennej geometrii oraz dwumasowe koło zamachowe. Niektóre wersje silnika 1.9 TDI mogły współpracować z filtrami cząstek stałych, a to w używanym aucie - dopóki ceny filtrów DPF będą tak astronomicznie wysokie - może oznaczać tylko kłopot. Na szczęście istnieje metoda na nieinwazyjne czyszczenie filtra cząstek stałych, piszemy o niej w tym artykule o regeneracji filtra DPF.

Jednak trzeba zaznaczyć, że czego by nie mówić o silniku 1.9 TDI, nawet w wersji z pompowtryskiwaczami, to jest on uznawany za prostszą konstrukcję niż najnowsze diesle Volkswagena, choćby takie, jakie znajdziecie w VW Passacie B8 (pod tym linkiem są dane techniczne silników montowanych w tym samochodzie). Z kolei dwulitrowy turbodiesel w samochodzie Skoda Octavia RS 2.0 TDI podnosi poprzeczkę osiągów do poziomu, jaki jeszcze kilka dekad wstecz nie śnił się nawet najzdolniejszym inżynierom. Ale my wracamy do poczciwego, solidnego 1.9 TDI -  teraz przejdziemy do typowych usterek tego silnika.

Typowe usterki silnika 1.9 TDI

Choć jednostki napędowe 1.9 TDI uchodzą za trwałe i niezawodne, to warto wiedzieć, jakich objawów usterek można się spodziewać. Najłatwiejszym z nich do wyczucia dla kierowcy jest chyba spadek mocy. Przyczyn może być kilka. Jedną z pierwszych rzeczy, na które warto zwrócić uwagę, to szczelność układu dolotowego.

Szczególnie negatywny wpływ na osiągi samochodu z silnikiem 1.9 TDI mogą mieć nieszczelności przewodów powietrznych między turbosprężarką, a kolektorem ssącym - na przykład w okolicach intercoolera, montowanego niemal we wszystkich wersjach silnika 1.9 TDI.

Objawy uszkodzonego zaworu EGR 1.9 TDI

Spadek mocy może być także wywołany przez źle działający zawór recyrkulacji spalin, zwany zaworem EGR. Ponieważ jest to bardzo popularna usterka, to pod tym linkiem można zobaczyć ile kosztują takie zawory EGR w zależności od producenta (różnice w cenach są znaczne). Oferty na ten podzespół dotyczą silnika 1.9 TDI 105 KM (np. Volkswagen Golf V):

Jak widzicie w powyższych linków, ceny są bardzo różne (od ok. 300 do ponad 600 zł) - wybór producenta zaworu recyrkulacji spalin powinien zależeć od tego, jak długo zamierzacie jeszcze eksploatować auto oraz o tego, czy jesteście w stanie wymienić go we własnym zakresie.

Skoro wiadomo już, że zawór EGR potrafi sprawić kłopot, to warto wiedzieć, co wskazuje na jego awarię. Mogą to być na przykład takie objawy:

• nierówna praca na niskich obrotach (tzw. "falujące obroty")
• w skrajnych przypadkach silnik gaśnie na biegu jałowym
• silnik nie rozwija pełnej mocy (trudne do sprawdzenia, jeżeli wcześniej nie jeździliście autem takim jak to, które chcecie kupić)
• dym z rury wydechowej (tu uwaga, bo może to być objawem wielu innych uszkodzeń)

Więcej o zaworze recyrkulacji i jego typowych usterkach a także o pomyśle zaślepienia tego zaworu przeczytacie w naszym artykule o usterkach zaworu EGR. A teraz wracamy do ulubionego diesla na polskich drogach.

Zawór EGR - czyścić czy wymieniać?

Tutaj nie ma dobrej odpowiedzi, wszystko zależy od stanu zaworu oraz metod, którymi dysponuje warsztat. Z jednej strony oczyszczenie zaworu EGR 1.9 TDI, którego elementy nie uległy jeszcze zużyciu i erozji (chemicznej lub mechanicznej), może przynieść podobny efekt, co jego wymiana.

Z drugiej jednak strony, nieumiejętne oczyszczanie zaworu recyrkulacji spalin do silnika 1.9 TDI i każdego innego, może doprowadzić do trwałego uszkodzenia tego podzespołu. Specjalistyczne środki chemiczne nie zawsze wystarczają do oczyszczenia EGR-u i czasem trzeba użyć także metod mechanicznych, a wtedy ryzyko uszkodzenia rośnie.

Zapewne, dzwoniąc do warsztatu, spotkacie się z propozycją zaślepienia zaworu recyrkulacji spalin i korekty oprogramowania komputera sterującego pracą silnika. To może zadziałać, ale po pierwsze spowoduje wzrost zawartości trujących tlenków azotu w spalinach, a po drugie...

...po drugie to tak naprawdę nikt dokładnie nie wie, co się będzie później działo. Silnik otrzyma "oszukaną" informację, zabezpieczającą przed wchodzeniem w tryb awaryjny, jeżeli warsztat wiedział, jak to zrobić. Ale jak dawkowane będzie paliwo na tle stanu fabrycznego, kiedy zawór EGR działał, nawet jeśli był brudny, tego raczej nikt Wam dokładnie nie powie. Nie dowiecie się także, jaka będzie temperatura w cylindrach po zaślepieniu EGR-u, bo silnik nie posiada takiego czujnika, który mógłby mu o tym powiedzieć.

Z pewnością proces spalania paliwa w cylindrach silnika 1.9 TDI z zaślepionym zaworem recyrkulacji spalin nie będzie przebiegał tak, jak go zaprojektował producent.

Zawór EGR - wpływ na spalanie

To jest bardzo częste pytanie - wygląda na to, że ekologią zbytnio się nie przejmujemy, za to spalaniem już tak. Jedni twierdzą, że po "wycięciu" zaworu EGR ich 1.9 TDI pali o litr-dwa litry więcej oleju napędowego na każde sto kilometrów.

Inni z kolei mówią, że po zaślepieniu zaworu EGR (czego oczywiście nie polecamy choćby ze względów ekologicznych) spalanie nie zmieniło się.

Jaka jest prawda?

To zależy, czy patrzymy na teorię, czy na praktykę. W teorii Volkswagen, Audi, Skoda czy Seat z silnikiem TDI z wyciętym zaworem recyrkulacji spalin ma prawo palić więcej. Spaliny dostarczane przez ten zawór zastępują w cylindrze świeże powietrze, przez co faktycznie silnik pracuje tak, jakby miał mniejszą pojemność skokową. Jeżeli zaślepimy EGR, to zawsze, nawet przy niewielkich obciążeniach, pełna objętość cylindra wypełniana jest świeżym ładunkiem powietrza.

Druga sprawa to wydłużona faza nagrzewania silnika po zaślepieniu EGR-a. Jeżeli go "unieszkodliwisz" w swoim turbodieslu, to kiedy silnik jest zimny, spaliny nie będą wracały do cylindrów, aby ogrzać zasysane do nich zimne powietrze. 1.9 TDI z zaślepionym EGR-em będzie się dłużej nagrzewało po zimnym starcie, a zimny silnik, w fazie nagrzewania, musi więcej palić.

Co więcej, ponieważ w silniku Diesla z bezpośrednim wtryskiem paliwa - niezależnie, czy to wtrysk Common Rail jak w najnowszych silnikach 1.6 TDI i 2.0 TDI, czy pompowtryskiwacze, czy tradycyjna pompa wtryskowa - nadmiar ciepła powstający podczas pracy silnika pod małym obciążeniem jest bardzo niewielki.

A skoro jest niewielki, to zimą ledwo wystarcza do utrzymania odpowiedniej temperatury pracy silnika na wolnych obrotach lub z niewielkim obciążeniem. Wtedy brak "dogrzewania" zasysanymi do cylindrów gorącymi spalinami - a za to odpowiada sprawny zawór EGR - może spowodować, że na wolnych obrotach lub podczas wolnej jazdy temperatura silnika będzie spadać.

Nie dość, że wzrośnie spalanie, to jeszcze w kabinie będzie zwyczajnie zimno. Aby w ogóle nie odczuć różnicy po zaślepieniu zaworu EGR, trzeba by było po każdym uruchomieniu silnika postawić cegłę na pedale gazu i nie zdejmować jej aż do wyłączenia silnika po zakończeniu jazdy. A tak nie zrobią nawet najwięksi desperaci i fani palenia gumy. :)

Skoro już wiesz, czego się spodziewać po wycięciu zaworu EGR, decyzja należy do Ciebie. Zanim jednak wymienisz zawór, który daje objawy jakby się nie domykał, pomyśl, w jakim stanie jest układ wydechowy za chwytem powietrza do zaworu recyrkulacji spalin. Zdarza się, że przytkany wydech powoduje wzrost ciśnienia w układzie i wtedy nawet niewielkie uchylenie zaworu EGR powoduje wdmuchnięcie znacznej ilości spalin do cylindrów, dając objawy uszkodzonego zaworu.

A teraz opowiemy o turbosprężarce.

Turbosprężarka 1.9 TDI

Jak to w turbodieslu, przyczyną spadku mocy silnika VW 1.9 TDi może być także turbosprężarka. Jej zużycie można poznać po zwiększonym zużyciu oleju silnikowego, połączonym z dymieniem z układu wydechowego, a nierzadko także z większą hałaśliwością turbiny, której gwizd staje się wtedy bardzo natarczywy. Aby dbać o turbinę, pamiętajmy, aby nie gasić od razu rozgrzanego jazdą silnika, a pozwolić mu chwilę popracować na wolnych obrotach, aby turbosprężarka mogła się schłodzić.

Historia naprawy źle działającej turbosprężarki silnika 1.9 TDI ma dwa różne rozdziały. Pierwszy to turbo o stałej geometrii, które jest prostsze w regeneracji i dlatego można je bez obaw regenerować. Druga możliwość to turbina o zmiennej geometrii (VTG) której regeneracja wymaga bardzo wysokiej precyzji. Jest jednak i dobra wiadomość: turbo VTG silnika VW 1.9 TDI może nie działać dobrze także z powodu uszkodzenia siłownika podciśnieniowego, odpowiedzialnego za zmianę geometrii turbiny.

Pod tym linkiem znajdziecie turbosprężarkę do silnika 1.9 TDI w wersji o mocy 105 koni mechanicznych, a także wszelkie przewody, uszczelki i zestawy montażowe, które warto sprawdzić lub trzeba wymienić przy okazji wymiany lub regeneracji turbosprężarki. Zazwyczaj turbo jest regenerowane, a przy zakupie do czasu weryfikacji oddawanej na wymianę używanej części pobierana jest kaucja.

Wtryskiwacze do 1.9 TDI - objawy

O ile silnik 1.9 TDI z uszkodzoną turbosprężarką kopci w zasadzie non stop, o tyle zużycie wtryskiwaczy objawia się dopiero po solidnym dodaniu gazu. W ekstremalnych przypadkach auto zostawia za sobą chmurę czarnego dymu. Zużyte wtryskiwacze gorzej rozpylają paliwo, które nie do końca się spala. W dodatku pojawiają się kłopoty z rozruchem silnika.

Takie objawy to często znak, że czas na regenerację wtryskiwaczy - na szczęście jest wiele warsztatów, które  sobie z tym poradzą, ale nie da się tego zrobić i tanio i dobrze. Dobrze zregenerowany wtryskiwacz powinien działać tak samo dobrze, jak nowy. I jak zobaczycie na tej liście z cenami zamienników, nowe wtryskiwacze (korpusy) kosztują naprawdę dużo pieniędzy.

Pompa wtryskowa do 1.9 TDI - objawy uszkodzonej pompy wtryskowej

A jakie są objawy uszkodzonej pompy wtryskowej silnika 1.9 TDI i ile kosztuje taka pompa? Jeżeli silnik opornie się uruchamia na zimno i na ciepło, a moc rozwijana jest nierównomiernie, to podejrzewać można właśnie pompę wtryskową. Zdarza się, że po solidnym dodaniu gazu diesel ciągnie, po czym przy średnich obrotach powstaje "dziura" w ciągu. Zdarza się, że po solidnym dodaniu gazu silnik przerywa i gaśnie, pracuje tak, jakby miał mniej cylindrów niż w rzeczywistości.

Najprostszym objawem, wskazującym na awarię pompy wtryskowej, są wycieki z samej pompy. O ile jednak niemal każdy zużyty wtryskiwacz da się zregenerować, o tyle pompa wtryskowa do 1.9 TDI nadaje się do regeneracji tylko do określonego stopnia zużycia. Dlatego lepiej nie odkładać jej naprawy, bo z czasem może się ona okazać niewykonalna.

Dwumasowe koło zamachowe

Zostawmy teraz pompę wtryskową w spokoju - oby nigdy Wam się nie popsuła - i zajmijmy się objawami uszkodzenia (czy jak kto woli: zużycia) dwumasowego koła zamachowego. Jeżeli auto wyposażone w silnik VW 1.9 TDI z dwumasowym kolem zamachowym nie chce ruszyć z miejsca po wrzuceniu biegu, i mamy wrażenie, jakby ślizgało się sprzęgło, to czeka nas wymiana lub regeneracja "dwumasy".

Koszt wymiany koła dwumasowego

Niestety nie jest to tania usługa i zwykle wiąże się także z koniecznością wymiany sprzęgła, które i tak warto przy okazji wymienić. Listę z cenami kół dwumasowych do silnika 1.9 TDI 110 KM znajdziecie tutaj.

Tak, jak już napisaliśmy, w przypadku silnika 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami trzeba wyjątkowo rygorystycznie przestrzegać terminów wymiany paska rozrządu. Co jednak robić, jeżeli już się on zerwie? Wtedy koszty naprawy mogą szybko przekroczyć cenę używanego silnika z rynku wtórnego. Oto uszkodzenia, do jakich doprowadzić może zerwany pasek rozrządu silnika VW 1.9 TDI.

Zerwany pasek rozrządu 1.9 TDI - silnik do remontu?

To może najpierw opowiemy w telegraficznym skrócie, co to takiego ten pasek rozrządu i dlaczego jest tak ważny w dieslu. Nie jest to żadna skomplikowana sprawa - pasek rozrządu przenosi napęd z wału korbowego silnika na wałek rozrządu, sterujący zaworami.

Aby oba wały zawsze były względem siebie w odpowiedniej, powtarzalnej pozycji, pasek rozrządu jest paskiem zębatym, aby się nie ślizgał.

Jeżeli dojdzie do zerwania paska, wtedy silnik natychmiast przestaje "ciągnąć", ale nawet tych kilka obrotów na biegu jałowym, które wykona zanim całkowicie się zatrzyma, może wystarczyć do uderzenia zaworami o tłoki.

Największe uszkodzenia występują, kiedy pasek rozrządu zerwie się podczas jazdy, kiedy w skrzyni manualnej mamy wrzucony bieg i silnik mimo utraty siły napędowej wykona wiele obrotów zanim auto się zatrzyma. To naprawdę poważna sprawa i najlepiej wymienić pasek rozrządu w silniku 1.9 TDI zaraz po zakupie używanego auta, jeżeli mamy jakiekolwiek, choćby minimalne wątpliwości, czy poprzedni właściciel dochował terminu jego wymiany.

Jeżeli tłoki silnika po zerwaniu paska spotkają się z zaworami, to uszkodzone zawory trzeba będzie wymienić. Na pierwszy rzut oka nie wydaje się to nazbyt problematyczne, bo jak zobaczycie na tej liście z cenami zamienników, same zawory nie są drogie.

Niestety, przy okazji kolizji zaworów i tłoków może także dojść do uszkodzenia tłoków, a w ekstremalnych przypadkach nawet korbowodów. Wtedy naprawa silnika prawie na pewno będzie nieopłacalna.

Nie wierzcie także tym, którzy twierdzą, że skrzywione zawory to nic takiego. Zwykle przy okazji uszkodzenia zaworów wypacza się także głowica cylindrów, albo np. krzywi wałek rozrządu. Tak naprawdę po zerwaniu paska rozrządu w silniku 1.9 TDI nie mamy żadnej pewności, co tak naprawdę pozostało w głowicy nienaruszone.

I na koniec jeszcze jedna uwaga: 1.9 TDI, jak większość turbodiesli, lubi "wziąć" olej. Dlatego warto regularnie sprawdzać jego poziom, szczególnie po długiej, wakacyjnej trasie, gdzie diesel pracował pod dużym obciążeniem. Zdziwicie się, jak dużo potrafi ubyć oleju po takiej podróży!

Jeżeli macie jakieś pytania albo po prostu chcecie porozmawiać o silniku 1.9 TDI i jego usterkach, to zapraszamy do komentowania na stronie lub na naszej grupie na facebooku! Na tej właśnie grupie pojawił się wątek Golfa V 1.9 TDI, którego silnik co jakiś czas nie dawał się uruchomić. Czy cieplej, czy zimniej, czy rano, czy w dzień, wydawało się to kompletnie losowe.

Winowajcą okazała się klapa gasząca - chociaż powszechnie uważa się, że diesle nie mają przepustnicy, to wiele silników wysokoprężnych ma specjalną przepustnicę, która jest cały czas otwarta, natomiast zamyka się podczas gaszenia silnika. W tym konkretnym przypadku klapa gasząca, zwana także przepustnicą komfortowego gaszenia, co jakiś czas zacinała się w zamkniętej pozycji podczas gaszenia silnika i nie można go było później uruchomić.

Po usprawnieniu klapy gaszącej - pracę jej siłownika można obserwować bez rozbierania czegokolwiek, potrzebna jest tylko druga osoba, która zgasi silnik podczas gdy będziemy zaglądali pod maskę - Golf znowu odpala za każdym razem.

Za moment - zestawienie, choć zapewne niepełne, najpopularniejszych wersji tej jednostki napędowej. Ale najpierw: czy jest jakaś wersja tego diesla, po wykryciu której powinno Wam się zapalić czerwone światło ostrzegawcze w głowie?

Uwaga na silnik 1.9 TDI BXE 105 KM PD - panewki

Tak. Uważajcie na silnik 1.9 TDI BXE (oznaczenie literowe to pierwsze trzy pozycje w numerze silnika). Z powodu wady materiałowej występuje w nim ryzyko obrócenia panewek korbowodowych i poważnej awarii silnika, po której często nie opłaca się go już naprawiać.

Jak wyglądają objawy takiej awarii?

Najpierw pod maską pojawiają się ciche stuki. Z czasem robią się coraz głośniejsze. W najprostszym przypadku silnik w końcu gaśnie. Pod autem znajdujesz kałużę oleju, a pod maską - dziurę w bloku silnika, wybitą przez korbowód, zablokowany na zatartej panewce.

Warianty bardziej urozmaicone: jeżeli do awarii dochodzi kiedy silnik pracuje ze znacznym obciążeniem i mocą, to oprócz stuków pojawiają się stopniowo drgania, aż wreszcie dochodzi do spadku obrotów - mimo wciśniętego gazu - aż do zatrzymania silnika i wybicia dziury w kadłubie.

Odszyfrowując poszczególne cyfry i litery feralnej serii diesla: chodzi o motor 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami (PD) z oznaczeniem BXE. Oficjalnie Volkswagen nie przyznał, co takiego zastosował w tym silniku, że w losowych autach (bo są i takie siniki BXE które przejeżdżają po 300 000 km bez awarii) zacierają się panewki korbowodowe. Wiadomo natomiast, że feralny motor był montowany w bardzo wielu modelach i w różnych rocznikach - a nie np. tylko w Passacie 1.9 TDI czy Golfie.

Prawdopodobną przyczyną jest chęć zaoszczędzenia na materiale panewek, które nie są w stanie wytrzymać wysokich obciążeń, jakie są im aplikowane w turbodieslu, rozwijającym pokaźny moment obrotowy. Podejrzenie to dotyczy szczególnie górnych półpanewek, które przenoszą większe obciążenia podczas suwu pracy każdego cylindra.

Ale jest też inny trop. Bardzo rozsądny. To...

Masz silnik 1.9 TDI? Często wymieniaj olej!

Tak, chodzi o wymianę oleju w tzw. trybie Long Life. Swego czasu producenci zaczęli rywalizować na jak najdłuższe okresy międzyprzeglądowe, więc nie pasowało im, że np. przegląd jest co 30 tys. km, a co 15 tys. km trzeba wymieniać olej. To najwyraźniej nie było wystarczająco "sexy" dla nowoczesnej sprzedażowej retoryki.

Powstała więc opcja wydłużonych przerw między wymianami oleju. Long Life. I jeżeli czemukolwiek lub komukolwiek wydłuża to życie, to z pewnością nie silnikowi. Popytajcie mechaników, a usłyszycie, że wiele silników BXE, w których doszło do obrócenia panewek korbowodów, miało właśnie wydłużone okresy od wymiany do wymiany oleju.

I jest to logiczne. Dlaczego?

Dlatego, że w samochodach eksploatowanych na krótkich odcinkach, w miastach, skład chemiczny oleju zmienia się szybko wraz z przebiegiem. W obiegu znajduje się sporo zanieczyszczeń i przedłużanie czasu jazdy do wymiany oleju powoduje odkładanie się ich w kanałach olejowych.

A panewki w turbodieslach są ekstremalnie wrażliwe na brak smarowania, szczególnie gdy obciążymy silnik. Tylko że jeżeli weźmiemy pod uwagę wysoki stopień sprężania, to okaże się, że panewki diesla są już znacznie obciążone nawet na biegu jałowym - wystarczająco mocno, aby doszło do zatarcia przy przerwie w dostawie oleju.

Zanieczyszczone kanały olejowe wydłużają czas, jaki musi upłynąć od zimnego startu silnika, do momentu, kiedy olej nasmaruje panewki i utworzy na nich bezpieczny film.

Ta rada dotyczy wszystkich turbodiesli wszystkich marek: chcecie jeździć długo, zapomnijcie o wymianie oleju co 30 tys. km. Wykonujcie ją przynajmniej dwukrotnie częściej, a najlepiej co 10 tys. km. Tak, to jest jakiś koszt. Ale niższy od wymiany silnika, gdyby coś poszło nie tak ze smarowaniem.

Została nam jeszcze pokaźna lista rodzajów silnika 1.9 TDI i samochodów, w których go montowano.

Rodzaje silników 1.9 TDI i samochody z tym silnikiem

a teraz - podstawowe dane techniczne silnika 1.9 TDI w różnych wersjach. Zaczniemy od odmian z pompą wtryskową Bosch VP37:

• 1Z, AHU (90 KM/4000 i 202 Nm/1900 obr./min.)
• AGR, AHH, ALE, ALH (90 KM/3750 i 210 Nm/1900 obr./min.)
• AFN, AHF, ASV, AVG (110 KM/4150 i 235 Nm/1900 obr./min.)

A to odmiany silnika 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami:

• BSU (75 KM/4000 i 210 Nm/1900 obr./min.)
• BRU, BXF, BXJ (90 KM/4000 i 210 Nm/1800-2500 obr./min.)
• ANU (90 KM/4000 i 240 Nm/1900 obr./min.)
• ATD, AXR, BEW, BMT (101 KM/4000 i 240 Nm/1800-2400 obr./min.)
• AVB, AVQ (101 KM/4000 i 250 Nm/1900 obr./min.)
• BSW (105 KM/4000 i 240 Nm/1800 obr./min.)
• BJB, BKC, BLS, BSV, BXE (105 KM/4000 i 250 Nm/1900 obr./min.)
• BPZ (116 KM/4000 i 250 Nm/1900 obr./min.)
• AJM (116 KM/4000 i 285 Nm/1900 obr./min.)
• ATJ, AUY, BVK (116 KM/4000 i 310 Nm/1900 obr./min.)
• AWX (131 KM/4000 i 285 Nm/1750-2500 obr./min.)
• ASZ, AVF, BLT (131 KM/4000 i 310 Nm/1900 obr./min.)
• ARL, BTB (150 KM/4000 i 320 Nm/1900 obr./min.)
• BPX, BUK (160 KM/3750 i 330 Nm/1900 obr./min.)

Pozostało nam jeszcze zestawienie marek i modeli samochodów, w których montowany był opisywany diesel. Najpierw - dla silnika 1.9 TDI z pompą rozdzielaczową:

• Audi: 8L A3 (AHU, AHF, ALH, ASV), Audi B4 80 (1Z), Audi Cabriolet (1Z, AHU), Audi B5 A4 (1Z, AFN, AHU, AHH, AVG), Audi C4 A6 (1Z, AHU), Audi C5 A6 (AFN, AVG)
• SEAT: Ibiza Mk2 (1Z, AHU, AFN, ASV, AGR, ALH), SEAT Córdoba Mk1 (1Z, AHU, AFN, ASV, AGR, ALH), SEAT León 1M (Mk1) (ASV, AGR, AHF, ALH), SEAT Toledo Mk1-Mk2 (1Z, AHU, AFN, ALH, AGR, AHF, ASV), SEAT Alhambra (1Z, AHU, AFN, AVG)
• Škoda: Octavia 1U (Mk1) (AGR, AHF, ALH, ASV)
• Volkswagen: Polo Mk3 Classic / Variant (AHU, ALE, AFN, AGR, ALH, ASV), Volkswagen Golf Mk3 (1Z, AFN, AHU), VW Vento/Jetta Mk3 (1Z, AFN, ALE, AHU), Volkswagen Golf Mk4 (ALE, AHF, AGR, ALH, ASV), VW Bora/Jetta Mk4 (AHF, ALH, AGR, ALH, ASV), Volkswagen New Beetle (ALH), VW Passat B4 (1Z), VW Passat B4 (AFN), VW Passat B5 (AFN, AHU, AHH, AVG), Volkswagen Sharan (1Z, AHU, AFN), Volkswagen Caddy (1Z, AHU, ALE, ALH)

A dla silnika 1.9 TDI z pompowtryskiwaczami (PD):

• BSU - Volkswagen Caddy Mk3
• BRU, BXF, BXJ - SEAT Ibiza Mk4 (BXJ), SEAT León 1P (Mk2) (BXF), SEAT Altea (BXF), Volkswagen Golf Mk5 (BRU, BXF, BXJ), VW Golf Plus (BXF, BXJ), Volkswagen Touran (BRU:, BXF, BXJ)
• ANU - Ford Galaxy, SEAT Alhambra (od 06/00), Volkswagen Sharan (od 03/99)
• ATD, AXR, BEW, BMT - Audi 8L A3 (Mk1) (ATD, AXR), SEAT Ibiza Mk3 (ATD, AXR, BMT), SEAT Córdoba Mk2 (ATD, AXR, BMT), SEAT León 1M (Mk1) (AXR), Škoda Fabia 6Y (Mk1) (ATD, AXR), Škoda Roomster (AXR), Škoda Octavia 1U (Mk1) (ATD, AXR), Volkswagen Polo Mk4 (ATD, AXR, BMT), Volkswagen Golf Mk4 (ATD, AXR), VW Bora/Jetta Mk4 (ATD, AXR, BEW), Volkswagen Golf Mk5 (BEW), VW Jetta Mk5 (AXR), Volkswagen New Beetle (ATD, AXR, BEW)
• AVB, AVQ - Audi B6 A4 (AVB), Škoda Superb 3U (Mk1) (AVB), Volkswagen Touran (AVQ), VW Passat B5 (AVB)
• BSW - Škoda Fabia 5J (Mk2) (od 04/07), Škoda Roomster (od 05/06), Volkswagen New Beetle (od 07/03)
• BJB, BKC, BLS, BSV, BXE - Audi 8P A3 (Mk2) (BKC, BLS, BXE), SEAT Ibiza 6J (Mk4) (BLS), SEAT León 1P (Mk2) (BKC, BLS, BXE), SEAT Altea (BJB, BKC, BLS, BXE), SEAT Toledo Mk3 (BJB, BKC, BLS, BXE), Škoda Fabia 5J (Mk2) (BLS), Škoda Roomster (BLS), Škoda Octavia 1Z (Mk2) (BJB, BKC, BXE, BLS), Škoda Superb 3U (Mk1) (BSV, BLS, BXE), Volkswagen Golf Mk5 (BKC, BLS, BXE), VW Jetta Mk5 (BKC, BLS, BXE), VW Golf Plus (BLS, BXE), Volkswagen Touran (BKC, BLS, BXE), VW Passat B6 (BKC, BLS, BXE), Volkswagen Caddy Mk3 (BJB, BLS)
• BPZ - Škoda Superb 3U (Mk1) (od 01/07 do 03/08), VW Passat B6 (od 04/08)
• AJM - Audi B5 A4 (od 08/98 do 09/01), Audi C5 A6 (od 01 do 98-04/01), Volkswagen Golf Mk4 (od 05/99 do 04/02), VW Bora/Jetta Mk4 (od 11/98 do 07/01), VW Passat B5 (od 01/99 do 12/99)
• ATJ, AUY, BVK - Audi B5 A4 (ATJ), Ford Galaxy Mk1, SEAT Alhambra (AUY, BVK), Volkswagen Golf Mk4 (AUY), VW Bora/Jetta Mk4 (AUY), VW Passat B5 (ATJ), Volkswagen Sharan (AUY)
• AWX - Audi B6 A4 (od 12/00 do 06/03), Audi C5 A6 (od 06/01 do 01/05), Škoda Superb 3U (Mk1) (od 12/01 do 03/08), VW Passat B5 (od 10/00 do 05/05)
• ASZ, AVF, BLT - Audi 8L A3 (Mk1) (ASZ), Audi B6 A4 (AVF), Audi C5 A6 (AVF), Ford Galaxy Mk1, SEAT Ibiza Mk3 (ASZ, BLT), SEAT Córdoba Mk2 (ASZ, BLT), SEAT León Mk1 (1M) (ASZ), SEAT Toledo Mk2 (ASZ), SEAT Alhambra (ASZ), Škoda Fabia Mk1 (6Y) (ASZ, BLT), Škoda Octavia 1U (Mk1) (ASZ), Škoda Superb 3U (Mk1) (AVF), Volkswagen Polo Mk4 (ASZ, BLT), Volkswagen Golf Mk4 (ASZ), VW Bora/Jetta Mk4 (ASZ), VW Passat B5 (AVF), Volkswagen Sharan (ASZ)
• ARL, BTB - Ford Galaxy Mk1, SEAT León Mk1 (1M) (ARL), SEAT Toledo Mk2 (ARL), SEAT Alhambra (BTB), Volkswagen Golf Mk4 (ARL), VW Bora/Jetta Mk4 (ARL), Volkswagen Sharan (BTB)
• BPX, BUK - SEAT Ibiza Mk3 (BPX, BUK)

Silnik 1.9 TDI - nasza opinia i podsumowanie

Co możemy jeszcze napisać? Silnik 1.9 TDI to jeden z najpopularniejszych i najsolidniejszych diesli na rynku. Szczęśliwy ten, kto ma go pod maską swojego auta, ale pamiętajcie: ten silnik, mimo trwałości, wymaga dbałości o wymianę lub regenerację części, które się zużywają.

Czytaj: regularnych inwestycji w utrzymanie osprzętu w dobrym stanie. Inaczej - jak każdy zaniedbany diesel - będzie emitował nawet kilkakrotnie więcej toksycznych składników w spalinach, niż przewiduje to norma, jaką musiał spełnić w momencie wejścia na rynek konkretnego modelu samochodu.

Chcesz płacić tańsze OC i AC za swojego diesla? Tutaj porównasz stawki największych ubezpieczycieli!

A jeżeli masz ochotę, żebyśmy Ci jeszcze raz wszystko przeczytali, a Ty w tym czasie obejrzysz sobie samochody, w których montowano opisywanego diesla, to zapraszamy na nasz film o silniku 1.9 TDI. Tak dla szybkiej powtórki :)

Tekst: Michał Krasnodębski, zdjęcia: Robert Magdziak/Audi